هشدار به آمريکا: يک احساس امنيت غير واقعی شما را منهدم می کند

مصاحبه اختصاصی با شاه ايران

خبر های آمريکا و جهان گزارش 22 مارس 1976

(دوم فروردين 1355 = 2515 ايرانی)

عکس " شاه ايران، پادشاه نفت " روی جلد تايم 1974

محمد رضا شاه پهلوی : اجازه بدهيد اين پرسش را از شما بکنم. آيا ايالات متحده آمريکا از عهده از دست دادن ايران بر می آيد؟ آيا همه جهان چنين استطاعتی را دارد؟ شما نمی توانيد فقط در دنيای خيالی خود " آمريکای نظامی " زندگی کنيد - و ببينيد که کشور های ديگر سرانجام از بين ميروند. يک احساس امنيت غير واقعی شما را نابود خواهد کرد – مثل هيچ. اگر شما سياست را دنبال کنيد ايران کشوری است که اگر برود شما نيز اين رفتن را بطور بدی حس خواهيد کرد. اگر ما نابود شويم، فکر نکنيد که بقيه منطقه آنطور که هست خواهد ماند. اگر ما برويم سرنوشت سنگدلانه منطقه در مورد اين منابع انرژی برای اروپا و ژاپن و تا اندازه ای آمريکا هم خواهد رفت و نه تنها به مخاطره خواهد افتاد بلکه بکلی قطع خواهد شد... اگر شما دوستان ما باقی بمانيد، روشن است که از اعتبار، قدرت و منزلت کشور من بنفع کشور تان بهره خواهيد برد. اما اگر تلاش کنيد تا روش های غير دوستانه در مقابل کشور من اتخاذ کنيد، ما می توانيم بد جوری شما را صدمه بزنيم بيش از آنکه شما بتوانيد بما صدمه بزنيد. نه فقط از طريق نفت – ما می توانيم دردسر برای شما در منطقه ايجاد کنيم. اگر شما به ما فشار بياوريد تا ما روش دوستانه خود را با شما تغيير دهيم واکنش آن غير قابل اندازه گيری خواهد بود... نگران هستم که امروز آمريکا ديگر آن اعتبار خود را از دست داده است. شما همانند يک غول زمين گير و عاجز ديده می شويد. آنگولا تاثير بسيار زيادی در آن داشته است. اين نوع سياست ها تنها شما را به سوی ويتنام های ديگری در آينده سوق می دهد. اتفاقات زيادی پيش از انتخابات خواهد افتاد؛ اما بعد از انتخابات دنيا ديگر همان جهان نخواهد بود و شما بايستی باز هم گريبانگير همان مشکلات خواهيد بود. من اميدوارم بعد از انتخابات بتوانيد تصميم هائی بگيريد که شما را بجلو رهنمون شود...1

پرسش: آيا شما طرحی در دست داريد که رآکتور های اتمی ، و حتی مراکز تهيه سوخت اتمی، از آمريکا بخريد؟
محمد رضا شاه پهلوی شاه ايران : من در نظر دارم رآکتور های اتمی از آمريکا بخرم. اگر آنها قيمت های رقابتی داشته باشند... در مورد مراکز تهيه سوخت اتمی، هنوز نه، زيرا فقط در صورتی با صرفه است که به مقدار انبوه توليد شود. شايد يکروز ما بسياری نيروگاه اتمی داشته باشيم آنگاه ممکن است توليد انرژی هسته ای را هم در کشور خود انجام دهيم. اما فراموش نکنيد که ما قرار داد منع گسترش را امضا کرده ايم و وقتی ما چيزی امضا کرديم متعهد هستيم.1
نکات برجسته:1
يک رهبر خاور ميانه ای روی آمريکا برای تسليحات، صنايع مدرن و تکنولوژی حساب می کند، آمريکا ايران را يک توليد کننده نفتی مطمئن می داند. با وجود اين روابط گرم دوستان به جانب فرسايش گام بر ميدارد. شاه توضيح ميدهد چرا.1
بدنه:1
پرسش : اعليحضرت، ما می شنويم که ايران بسوی گرفتاری های مالی زيادی گام بر ميدارد با وجود اينکه ثروتی مثل نفت دارد. آيا شما ميخواهيد از خواسته ها و برنامه های پيشرفتگی خود را قطع کنيد؟
جواب : ما تقريبا 2 بيليون دلار کسر بودجه داريم، و در آمد ما نزديک به 4 بيليون دلار کاهش يافته است. ما تلاش داريم هر چه می توانيم در داخل صرفه جوئی کنيم. ما يک برنامه منسجم و جدی بر عليه فساد و ارتشاء آغاز کرده ايم. در بسياری موارد می بينيم که ارتشاء داخلی ما بدليل ارتباط مردم با خارجيان است ( منظور شاه در اينجا اشاره به رشوه خواری هائی که بيگانگان به ايران تحميل ميکردن می باشد ). و خدايا، اين خارجيان بسيار، بسيار دچار فساد هستند! من در اين مورد سخن نخواهم گفت ولی غير قابل تحمل هستند.1
بيگانگان از اينکه معامله های کثيف انجام بدهند يا رشوه بدهند دريغ نمی کنند، ما ريشه اين را خواهيم سوزاند، و اين شايد بسيار صرفه جوئی کند.1
ما هيچ يک از برنامه ها را تعطيل نخواهيم کرد. شايد بعضی به تاخير بيافتد، چند ماهی، ولی همين. تصور می کنم ما قادر خواهيم بود طرح ها را با کمی تاخير انجام دهيم.1
پرسش : شما بيليون ها دلار صرف امور دفاعی می کنيد. آيا امنيت ايران نيازی به چنين تجهيزاتی و ارتشی با اين عظمت دارد؟
جواب : بديهی است، برای اينکه آنچه در اطراف ما میگذرد و ميزان تسليحاتی که در اطراف ما است اين را اقتضا می کند. فقط بيست سال آينده منطقه اقيانوس هند را در نظر بگيريد. و منظور از " اقيانوس هند " همه کشور هائی هستند که حريمشان به اقيانوس هند متصل است. شرق آفريقا هنوز از آرامش و امنيت بسيار فاصله دارد و احتمالا تحولات منطقه ای اين ناحيه را نا آرام خواهد کرد. بيربر ( نقطه ای که روس ها بصورت ستاد نيروی دريائی در جمهوری سومالی می سازند ) تنها مورد نيست نقاط حساس ديگری هم هستند.1
خليج پارس، در خود 70 درصد انرژی مورد نياز جهان را و تقريبا 90 درصد نفت ژاپن را تامين می کند. اگر اين راه ارتباطی امن نباشد، در آنصورت ژاپن، و اروپا ترک بر می دارد. حال که ما اينکار را خودمان می کنيم همزمان بنظر من خدمت بزرگی برای تمام اروپا و ژاپن انجام ميدهيم. اميدوار بودم اين مسئوليت مشترک بود و بسياری کشور های ديگر بحد امکاناتشان شريک بودند. اما در حال حاضر ما اينکار را انجام ميدهيم.1
پرسش : کنگره آمريکا نگرانی خود را در مورد شرکت آمريکا به منظور افزايش قدرت نظامی ايران ابراز نگرانی کرده است. آيا ريسک بزرگی نيست که اينهمه مشاور آمريکائی داريد؟
جواب : پيش از همه چيز، من نميدانم نگرانی شما در اينمورد چيست. ما هزينه اين متخصصين و اسلحه ها را می پردازيم. من ضمنا نميتوانم ببينم که شما چه منظوری از " گرفتاری – درگيری " داريد برای اينکه قرار داد ها حاکی از آن است که اين افراد در هيچ جنگی دخالت نخواهند کرد اگر کشور من با کشور ديگری جنگ کند. اينها شرائط قرار داد است.1
پرسش : اجازه بدهيد اين پرسش را از شما بکنم. آيا ايالات متحده آمريکا از عهده از دست دادن ايران بر می آيد؟ آيا همه جهان چنين استطاعتی را دارد؟
جواب : شما نمی توانيد فقط در دنيای خيالی خود " آمريکای نظامی " زندگی کنيد - و ببينيد که کشور های ديگر سرانجام از بين ميروند. يک احساس امنيت غير واقعی شما را نابود خواهد کرد – مثل هيچ. اگر شما سياست را دنبال کنيد ايران کشوری است که اگر برود شما نيز اين رفتن را بطور بدی حس خواهيد کرد. اگر ما نابود شويم، فکر نکنيد که بقيه منطقه آنطور که هست خواهد ماند. اگر ما برويم سرنوشت سنگدلانه منطقه در مورد اين منابع انرژی برای اروپا و ژاپن و تا اندازه ای آمريکا هم خواهد رفت و نه تنها به مخاطره خواهد افتاد بلکه بکلی قطع خواهد شد...1
پرسش : چه خواهيد کرد اگر کنگره آمريکا فروش اين سلاح ها را در منطقه خليج پارس تحريم کند؟
جواب : اين کار بسيار عاری از حس مسئوليت خواهد بود که اصلا در موردش فکر نمی کنم. اما اگر اتفاق بيافتد تصور می کنيد دستان مان بسته است؟ ما ده بازار ديگر برای اينکه اين کالا هائی را که لازم داريم به ما بدهند داريم. کسانی هستند که منتظر همين لحظه هستند.1
اگر شما دوستان ما باقی بمانيد، آشکار است که از منزلت، اعتبار و قدرت ما بهره خواهيد برد. اما اگر تلاش کنيد که قدم های غير دوستانه بر عليه کشور من برداريد ما ميتوانيم شما را بد جوری صدمه بزنيم بيشتر از اينکه شما بتوانيد به ما صدمه بزنيد. نه از طريق نفت - ما ميتوانيم شرائطی بوجود آوريم که منطقه برای شما متلاطم شود. اگر شما به ما فشار بياوريد و روش دوستانه خود را عوض کنيد بازگردانی آن غير قابل اندازه گيری خواهد بود.1
پرسش : آيا تسليحات و تکنولوژی آمريکا برای مردم شما بيش از اندازه پيچيده نيست؟
جواب : خوب، تا حالا که ما قادر بوده ايم آنرا را اداره کنيم، ميزان و دسته بندی اين تسليحات همان است که خودتان داريد. اگر دسته بندی آنها پائين است بدليل کمبود وسائل يدکی است، و آنهم مسئوليتش به گردن شماست. شما وسائل يدکی لازم را به ريتمی که مورد نياز است تامين نمی کنيد. و گر نه تعليماتی که افراد ما ميگيرند همان تعليماتی است که نفرات شما می گيرند، آنها از مدارس شما فارغ التحصيل می شوند، بنا بر اين اگر خوب نيستند محصول تعليمات شما هستند.1
پرسش : آيا ايران به خريد تسليحات آمريکائی ادامه خواهد داد اگر هنوز آمريکا به اندازه کافی نفت نخرد؟
جواب : بديهی است - اگر ما پول داشته باشيم اينکار را می کنيم. ما هرگز برنامه نداريم بيش از سفارش اول اف -14 هواپيما بخريم، ولی طرحی داريم که میخواهيم صد ها و صدها نوع ديگر هواپيما های پيشرفته از نوع اف -16 و چيز های ديگر بخريم. من تصور می کنم نياز اين کشور به هواپيما های آواکس (هواپيما های اعلام خطر و سيستم کنترل هوائی) بدون حد است.1

" شما ها همانند غول های شکسته و تکيده ميمانيد "

پرسش : آيا ايران ايالات متحده را يک هم پيمان با مسئوليت و قابل اعتماد می داند؟
جواب : خوب، من تصور می کنم امريکای امروز فاقد آن اعتبار بالای سابق است. شما بيشتر همانند غول های شکسته و تکيده هستيد. آنگولا به اين مسئله بيشتر دامن زده است. اين نوع سياست شما را در آينده به ويتنام های بيشتر سوق خواهد داد. بسياری چيز ها پيش از انتخابات اتفاق خواهد افتاد و بعد از انتخابات هم شما ديگر در آن مقام نخواهيد بود که بتوانيد مشکل را مهار کنيد. من فقط اميدوارم بعد از انتخابات بتوانيد تصميم درستی برای پيشبرد مقاصد اتخاذ کنيد.1
پرسش : برخی ای مقامات آمريکائی وزير خزانه داری ويليام – ای. سيمون يکی از آن ها است ميگويد آمريکا بايستی از ايران رو برگرداند و بيشتر به عربستان سعودی نزديک شود.1
جواب : من تصور می کنم روابط بين دو کشور در چنان سطح بالائی قرار دارد که نمی تواند احساسات شخصی و زود گذر شغلی را تحت الشعاع قرار دهند. اين يک روابط پايه دار است، و حتی اگر مردمانی اين عقيده را پيدا کنند پايدار نخواهد بود.1
پرسش : آيا شما پيش بينی می کنيد يک جنگ ديگر بين اعراب و اسرائيل در اين سال رخ دهد و يا ادامه جنگ ها در لبنان باشد؟ اگر جنگی در خاور ميانه رخ دهد سياست ايران چه خواهد بود؟
جواب : نمی توانم بگويم که يک موقعيت گلگون و مناسبی است، و باز هم، شايد انتخابات آمريکا با آن ارتباط داشته باشد. من مطمئن هستم که انتخابات آمريکا چيز هائی بسمت ديگر بحرکت در خواهند آمد. در ضمن ما بايستی ، تمام ما، به آنچه قادريم و ميتوانيم تلاش کنيم. به تصور من بهترين آن است که کنفرانس ژنو را مجددا بر پا کنيم و فرمول مناسبی برای شرکت فلسطينی ها در آن بيابيم.1
اتفاقاتی که در لبنان می افتد مايوس کننده است، و اين کشور بيچاره متحمل خسارات زيادی شده. در اين برهه از زمان بنظر می رسد به بن بست رسيده، از نوع بسيار خطرناکش.1
ميتوان ديد که نخست وزير اسرائيل ( اسحق رابين ) ميگويد منتظر جنگی در ماه مه است. من نظر خودم بر اين بوده که قطعنامه شماره 242 ( شورای امنيت سازمان ملل ) و قطعنامه 338 ( که در واقع خواستار آتش بس و خارج کردن نيرو ها و مذاکرات صلح است ) بايستی بمورد اجرا درآيد. ما نمی توانيم تمام شده تلقی کنيم - تصرف زمين بزور - برای اينکه اگر در يک جائی بپذيريد چرا در جای ديگر مانع ديگری شويد؟
اسرائيل و سازمان ملل، بايستی درپی يک تظمينی باشند که فرمولی مبنی بر امنيت مرز ها را در آينده تضمين کند. هميشه که نميتوان جنگ را تجربه کرد.1
پی ال او ( سازمان آزاديخش فلسطين ) بهر طريق بايستی در ژنو شرکت داده شود؛ زيرا شما نمی توانيد وجود اينهمه فلسطينی را منکر شويد. ما هنوز اينرا نپذيرفته ايم. اگر ما موجوديت اسرائيل را می پذيريم، بايستی موجوديت فلسطين را هم بپذيريم، اين يک حقيقت است. در صورت جنگ من نميتوان ببينم که رفتار ما تغيير پيدا کند. اما اميدوارم جنگ هرگز اتفاق نيافتد، زيرا نتيجه اش انتظارات غير قابل تصور خواهد بود.1
پرسش : اعليحضرت، هنوز باور داريد که ايران به يک قدرت جهانی تبديل خواهد شد؟
جواب : آری، من فکر می کنم در 25 سال آينده بسيار کار ها می توان انجام داد. شايد من نباشم ولی پيشتر بنيان کارها ريخته خواهد شد.1
در دوازده يا 13 سال چهار چوب اساسی در هر زمينه ای بطور محکم ريخته خواهد شد. و از همانجا ما طرح های خود را با استفاده از موقعيت ها برای توليد امکانات و قدرت پيش خواهيم برد – اقتصادی، صنعتی و نيروی انسانی که از همه مهمتر هستند.1
شايد نفت تا آن زمان تمام شود، گر چه من اميدوارم در ده سال آينده بتوانيم صرفه جوئی در نفت را آغاز کنيم. در ضمن ما بسوی استفاده از نيروی اتمی و انرژي خورشيدی خواهيم رفت. ما نبايستی در راه پيشرفت دچار بحران اقتصادی بشويم. کشور پهناور است و ما زمين سترون فراوانی در اختيار داريم و بنظر نمی رسد که آلودگی هوا مشکلی باشد. ما بايستی در ذخيره انرژی و استفاده از پتروشيمی پيشقدم شويم. همچنين ما بايستی ذخيره گاه بکنيم. ما مردم خود را آموزش خواهيم داد که بتوانند در زمينه های مختلف اين کشور را از جمله يکی از فريبنده ترين کشور ها بشود.1
پرسش : آيا شما طرحی در دست داريد که رآکتور های اتمی ، و حتی مراکز تهيه سوخت اتمی، از آمريکا بخريد؟
جواب : من در نظر دارم رآکتور های اتمی از آمريکا بخرم. اگر آنها قيمت های رقابتی بهتری نسبت به آنچه از سوی فرانسه و آلمان ارائه شده داشته باشند...1
در مورد مراکز تهيه سوخت اتمی، هنوز نه، زيرا فقط در صورتی با صرفه است که به مقدار انبوه توليد شود. شايد يکروز ما بسياری نيروگاه اتمی داشته باشيم آنگاه ممکن است توليد انرژی هسته ای را هم در کشور خود انجام دهيم. اما فراموش نکنيد که ما قرار داد منع گسترش را امضا کرده اين و وقتی ما چيزی امضا کرديم متعهد هستيم.1

" پيوند ها در ايران : سرها خواهد چرخيد "

پرسش : شما پيشتر در مورد ضد فساد گفتيد، ضد فساد انتخاباتی گفتيد. چه برنامه هائی در نظر داريد؟
جواب : مبارزه با سود جوئی منجر به اين شده که تورم به صفر برسد. اميدواريم صفر شود؛
و در مورد فساد، ما در حال حاضر در کشور در موقعيتی هستيم که ثبات داخلی و مبارزه با فساد در تمام سطوح نه فقط در مورد فساد يقه سفيد ها. اگر ما با فساد در مقامات بالا برخورد کنيم سرها خواهد چرخيد. و شکی ندارم که اين کار دنبال خواهد شد. در کشور های ديگر ممکن است بخواهند در فساد زندگی کنند ولی نه در مورد ما.1
گذشته از آن، ما به زمان نياز خواهيم داشت که بنوانيم قيمت مايجتاج اوليه را تثبيت کنيم، برای داخل و برای واردات. ما در گذشته توسط بيگانگان رو دست خورده ايم. شرکت های خارجی و موسسات به ما گرانفروشی می کردند و مدتی وقت لازم داريم تا قيمت های اصلی را بيابيم.1
پرسش : آيا ايران " دارای پليس امنيتی است " آنطور که ديگران می گويند؟
جواب : نه، من فکر نميکنم دارم بعضی راز های دولتی را فاش می کنم، ولی بسياری از مردمان در پليس امنيتی ما که نزديک به 3400 نفر هستند سازمان يافته اند. من به ارقام چشم گيری برخورده ام که می گويد ميليون ها نفر در سازمان امنيت ما هست و ما بيش از صد ها هزار نفر زندانی سياسی داريم. اين ارقام شايد نزديک به 3200 و 3300 نفر باشد، جالب است که چقدر چيز ها بزرگ و اغراق می شوند

Amir G با تشکر از